زمینی که روی آن زندگی می کنیم،یکی ازسیاره های منظومه ی شمسی است وشکلی تقریبا"کروی دارد.ازنظرساختمانی،زمین لایه لایه است وهرلایه ی آن خواص فیزیکی وشیمیایی متفاوتی دارد.
دانشمندان بامطالعه ی ساختمان درونی زمین دریافته اندکه این کره ازسه قسمت پوسته،گوشته(جبّه)وهسته تشکیل شده است.
هرگاه فشارلایه های بالایی کم ودمای آن زیادشود،سنگ ها ذوب می شوند.دراین حالت این سنگ هاازسنگ های اطراف خودسبک ترشده وبه سوی بالا حرکت می کنندواگربه سطح زمین راه پیداکنندبه صورت آتشفشانی فوران کرده وبرروی زمین جاری می شوند.
به موادداخل زمین ماگمامی گویند.اگراین موادبه سطح زمین راه پیداکنندوروی زمین جاری شوند گدازه نام می گیرند.
هرکوه آتش فشان ازقسمتهای زیرتشکیل شده است:
ازاین مجراهاعبورکرده وبه سطح زمین می رسند.
2-دهانه:هرکوه آتش فشان یک یاچنددهانه داردکه مواد
مذاب آتش فشانی به صورت فوران ازدهانه ی آتش فشان خارج می شوند.
3-مخروط:براثرسردشدن موادمذابی که ازآتش فشان خارج میشوددراطراف دهانه،مخروطی
به وجودمی آیدکه به آن مخروط آتش فشان می گویند.(هرآتش فشان تنهایک مخروط دارد)
درهنگام آتش فشان ،مواد مذاب (ماگما)به همراه گازها ومواد جامد مختلف با فشارزیاد از
دهانه ی آتش فشان خارج می شوند.
کوچکترین ذرات را که سبک و پودر مانند هستند،
خاکستر آتشفشانی گویند.
2-مواد مایع( گدازه):خصوصیات وظاهر گدازه
ها به علت دارا بودن ترکیبات شمیایی ودمای
متفاوت، در آتشفشان های مختلف باهم تفاوت
دارند.گدازه ها پس از خروج ممکن است قرمز
(از شدت گرما)زرد وسفید رنگ باشند.اما درسطح زمین به زودی سرد می شوند ورنگ
تیره ای به خود می گیرند.به طور کلی، گدازه هایی که سیلیس زیاد دارند غلیظ و آنهایی که
آهن و منیزم زیاد دارند روان اند.
3-گازها :ازدهانه ی اغلب آتش فشلن ها مقادیر زیادی گاز کربن دی اکسید وگازهای دیگر
مانندکربن مونواکسید،سولفیدهیدروژن،بخارآب و...خارج می شود که درمیان آن ها
مقداربخارآب از همه بیش تراست.گازهای خروجی ازآتش فشان هااغلب سمی هستند .(به
جزبخار آب )واین گازها می توانند سبب مرگ افراد قبل ازخروج مواد مذاب گردند.
آتشفشانهای فعال جهان
-آتشفشان نیاموراگیرا درقاره آفریقا:هردوسال یک بارفوران میکند.
-آتشفشان نیاراگونگودرجمهوری کنگوکه فوران آن درسال2002مرگ بیش ازهفتادنفررابه همراه داشت.
-قله کامرون درکشورکامرون
-کوه سنت هلن درکشورآمریکا
-کوهاِتنا درایتالیا که مرتفع ترین کوه آتشفشان است.
-کوه اوزنداکه درژاپن
-کوه مونته سرات درانگلیس
کوه های آتشفشان ایران
بررسی آتشفشان هادرایران نشان می دهدایران دارای پنج آتشفشان
دماوند،سبلان،تفتان،بزمان وسهنداست که از
وآتشفشان تفتان فعال می باشد.ازفعالیتهای درون
آتشفشان تفتان ابرسفیدومشخصی تشکیل می شود
که ازفاصله ی100کیلومتری قابل مشاهده است.
آتشفشانها ونقش آنها درزندگی انسان
هرچندفوران آتشفشانها ویرانگراست،هنوزهم مردم ترجیح می دهندازفایده های این نیروهای
آتشفشانی بهره برداری کنند.آتشفشانها منبع اصلی تشکیل دهنده ی انواع کانیهامانندبازالت
وسماق که درساختــمان سازی کاربرد گستــرده ای دارند،نوعی سنگ شیشــه ای به نام
اُبسیدین،سنگ های فلزات،مواداولیه ی شیمیایی مانندگوکردوحتی سنگ های جواهرند.
شایدتعجب کنیدکه الماس نیزنوعی سنگ آتشفشانی به شمارمی رود.
وبسایت های مفید